یونیت دندان پزشکی DENTAL UNIT

دندانپزشکی ابزار اصلی کار دندانپزشکی می باشد ورودی های یک یونیت شامل ترکیبی از هوا آب و برق می باشد که با استفاده از ترکیب آنها حرکات مکانیکی کنترل های الکترونیکی و الکتریکی به کار خواهند افتاد هر یونیت دندانپزشکی در قسمت برق شامل ولت های۶ ولت ۱۲ ولت و ۲۴ ولت و ۲۲۰ ولت می باشد که در واقع روشن کردن برق ورودی به سر کلید قطع و وصل دستگاه و از آنجا به ترانس کاهنده که داخلی اونی که کارسازی میشود میرود (تعداد ترانس ها در مدل های مختلف متفاوت است) و با تقسیم به قسمتهای گفته شده با ولتاژ های مورد نظر وصل میشود ولتاژ ۱۲ ولت جهت شیر برقی توربین وایر موتور و ساکشن و جام می باشد ولتاژ ۲۴ ولت جهت فرمان صندلی و وصل کردن برق ۲۴ ولت بر سر موتور های صندلی می باشد رله ها و در بعضی از موتورها کنتاکتور این عمل را انجام می دهد جام جهت آن برای تمیز کردن دهان مریض و کراشوار جهت ریختن آب دهان به داخل کلش وارد می باشد کار ساکن یونیک مکیدن خون و آب داخل دهان مریض می باشد و از یک سر راهی که با رد شدن آب با سرعت زیاد و ایجاد خلع در  قسمت دیگر سه راهی باعث عمل مکش می گردد و تمام این آب و خون توسط شیلنگ فاضلاب قسمت خروجی یونیت و نهایتاً به فاضلاب شرق وصل می گردد قسمت روشنایی و لامپ دستگاه با زدن شاسی لامپ و رسیدن برق مورد نظر به سکوت و لامپ یونیت روشن می گردد جهت دیدن دندانپزشک از عکس های گرفته شده از یک نگاتوسکوب  کوچک در قسمت تابلت دستگاه استفاده شده از شرکت های سازنده برای جلوگیری از سوختن لامپ از یک فن استفاده می نمایند

قطعات یونیت دندانپزشکی

۱–بازوی یونیت

چراغ یونیت بر روی آن سوار می شود

۲–چراغ یونیت

چراغ دندانپزشکی باید نور کافی و سرد و متمرکز داشته باشد شدت نور در یونیت بستگی زیادی به نوع و جنس شیشه منعکس‌کننده (Reflector) که در پشت لامپ قرار گرفته که شدت نور باید از ۲۴۰۰۰ تا ۸۰۰۰ لوکس قابل تنظیم باشد.

رنگ نور چراغ باید مانند نور آفتاب باشد و نور تابنده شده از چراغ فقط محیط دندان را روشن کند تقریباً باید یک مستطیل ۱۰ در ۱۵ سانتی متر باشد نور ناکافی  و زرد رنگ باعث خستگی مفرط چشم دندانپزشک می شود همچنین در مقابل پاشیدن آب تا حد مناسبی مقاوم باشد چراغ یونیت ها معمولاً دارای ولتاژ DCبوده و دارای کلید خاموش و روشن و کلید تغییر شدت نور می باشد کنترل چراغ یونی توسط دکمه هایی که بر روی میز پزشک و دستیار قرار دارد نیز میسر است

۳–کاسه کراشور و دوش آب لیوان :

معمولاً از جنس های چینی، سنگی، پلاستیکی و… بوده و یک دوش اب لیوان نیز به آن متصل است که مقدار آب مورد نیاز جهت شستشوی دندان بیمار پس از جراحی را تامین می کند آب کراشوار می تواند مستقیم از آب شیر تغذیه شود و هم می‌تواند از طریق منبع ذخیره آب تا میشود در دستگاههای یونیت جدید می توان از آب گرمی در کراشوار استفاده نمود در دستگاه های دارای حافظه می توانیم مقدار آبی را که از دوش آب لیوان میریزد و همچنین مدت زمان ریزش آب را نیز برنامه‌ریزی و تامین نماییم در این نوع دستگاه ها می توان این امکان را فراهم نمود که پس از اینکه یونی در وضعیت سفید قرار گرفت به صورت اتوماتیک آب از دوش آب لیوان جاری شود

۴– کنسول پزشکی یا تابلت :

میزی است که در کنار صندلی دندانپزشکی قرار میگیرد چپ و راست بودن آن قابل تغییر است در روی این میز یک سری دکمه جهت کنترل قسمت های مختلف یونیت و صندلی و حتی امکانات اضافی دیگر (Option) وجود دارد در یونیت های قابل برنامه ریزی دکمه های جهت دادن برنامه به حافظه های یونی تعبیه شده اند

۵–میز دستیار

دکمه های تابلت عموماً بر روی میز دستیار نیز وجود دارد در یونیت های کارتی تا به صورت یک میز جدا و پرتاب در کنار یونیت قرار می‌گیرد بر روی میزهای یونیت هولدرهای جهت نگهداری اینسترپمنتها (انگل، توربین، هندپیس) بر روی این حوله را به نحوی است که با برداشتن و قرار دادن اینسترومنتها بر روی این یونیت میکروسوئیچ موجود در آن قسمت عمل کرده و باعث عملکرد و قطع عملکرد اینسترومنتها  می شود ضمن کنترل فشار هوا و آب نیز معمولاً با پیج هایی که در زیر این روزها تعبیه شده است صورت می گیرد در داخل تابلت شلنگ های مربوط به اینسترومنتها  وجود دارد معمولاً شلنگ های آبی طبق استانداردهای اروپایی برای هوا و شلنگ های سبز برای آب و شلنگ های سفید برای مخلوط آب و هوای اسپری می باشند مهمترین قسمتی که در داخل تابلوی نیز قرار دارد کنترل بلوک می باشد کنترل بلوک واحدی است که عمل تقسیم و قطع و وصل و انتقال آب و هوا به اینسترومنت های دندانپزشکی را بر عهده دارد سیستم های کنترل بلو کاملاً پنوماتیکی می باشد

خاصیت تک فعالی :  تمامی این اینسترومنتها یک تابلت این خاصیت را دارند که هیچگاه دو تای آنها توام من فعال نمی شوند و در صورت برداشت دو اینسترومنت با یکدیگر آن اینسترومنت ای که زودتر از خود در خارج شده عمل خواهد کرد بدین طریق که شیر مربوط به آن اینسترومنت باز شده و امکان انتقال هوا به آن اینسترومنت را فراهم کرده و شیر مربوط به اینسترومنت دیگر مسیر هوای مربوط را مسدود خواهد کرد تمامی این کنترل‌ها در داخل تابلت صورت می گیرد

۶–جعبه جانبی یونیت :

قسمت اصلی یک باکس جانبی آن است که در داخل آن عموماً بزاق کیش جدا کننده آمالگام و منبع ذخیره آب قرار دارد همچنین در برخی از یونیت ها پوستر هایی برای رگلاژ فشار هوا درایور توربین ها و آنگل ها  در این قسمت قرار داده میشود برد تغذیه و رگولاتور ولتاژ چراغ دندانپزشکی و برد تا به در این قسمت قرار دارد منبع تغذیه آب سه کاربرد اصلی دارد که عبارتند از : ۱- استفاده به عنوان آب ذخیره در مواقع قطع آب ۲- باد از سرم فیزیولوژیک در مواقع جراحی ۳- استفاده از مواد ضدعفونی کننده جهت شستشو و ضدعفونی شلنگ ها و مسیر آب در داخل باکس یونیت مدار ساکشن و فیلتر آب نیز می‌تواند قرار داشته باشد جدا کننده آمالگام وسیله‌ای است که کلیه آمالگام ها را جدا میکند تا مانع از ریختن آب به فاضلاب و گرفتگی فاضلاب گردد و سیستم آن طوری طراحی شده که کلیه آمالگام ها در انتهای ظرف باقی مانده و ته نشین می شوند بزاق کش نیز خون و بزاق و سایر مخلفات داخل دهان بیمار را بیرون میکشد و معمولاً نسبت به ساکن جراحی از قدرت مکش کمتری برخوردار است

۷–  پایه یونیت :

یونیت دندانپزشکی و کلیه قطعات مربوط به آن بر روی یک بازی افقی نصب می‌گردد استقامت مکانیکی بازو و محل آن به گونه محاسبه و طراحی شده که مجموعه سیستم متعادل بدون لرزش و با حداقل وزن ممکن استقلال داشته باشد.

۸– سیستم هوای فشرده دستگاه :

هوای فشرده پس از کمپرسور وارد فیلتر رگلاتور که در قسمت جلوی صندلی قرار گرفته است میشود و پس از عبور از فیلتر رگلاتور هوای خنک با فشار تنظیم شده ای که بسته به نوع یونیت و اینسترومنت های به کار رفته متغیر است وارد سیستم یونیت می گردد

9- Floor box :

در داخل Floor box  که معمولاً در زیر صندلی قرار گرفته قسمت های مختلفی وجود دارد که عبارتند از :

1) Input Power : برق ورودی یونیت ها در ایران 2207/50 Hz یا همان برق شهر است همچنین رگلاتورها لایت کیور موتور ها و… در این قسمت قرار دارد

2)  رگلاتور فشار : فشار آب و هوا برای راه اندازی این سومین های مختلف در این قسمت وجود دارد بر روی آنها دیجی وجود دارد که نشان دهنده مقدار فشار تنظیم شده میباشد

3) شلنگ های آب و هوا و فاضلاب : معمولاً در زیر فلاور باکس و قبل از نصب یونیت به سوراخ به ابعاد مناسب و بر روی زمین جهت عبور دادن شلنگ های ورودی آب و هوا و شلنگ خروجی فاضلاب و به فواصل مناسب از یکدیگر و از کنار دیوار اتاق تعبیه می گردد و در واقع تغذیه آب و هوای کل سیستم از این قسمت صورت می گیرد.

۱۰– پدال پایی :

کلیه حرکات صندلی و راه اندازی اینسترومنت ها را میتوان با پدال پایین نیز انجام داد بعضی از پدال های الکترونیکی و برخی که معمولاً قدیمی تر هستند و پنوماتیکی می باشند و معمولاً دارای یک وزن و برای حفظ تعادل و یک دسته برای کنترل حرکت صندلی می باشند.

۱۱– صندلی :

صندلی دارای دو موتور می باشد یک موتور برای قسمت نشیمنگاه و بالا و پایین کردن و موتور دیگر جهت جابجایی پشتی مورد استفاده قرار می گیرد برای راحتی کار دندانپزشک علاوه بر قابلیت انتخاب position های مختلف، دو mode در صندلی ها به نام های Zero position و Over position پیش بینی می شود.

Zero position حالتی است که صندلی به پایین ترین حالت خود رسید و پشتی نیز به حالت ۹۰ درجه برمیگردد Over postion  حالتی است که صندلی به بالاترین ارتفاع و پشتی نیز به حالت خوابیده یا ۱۸۰ درجه نسبت به نشیمنگاه می رسد صندلی دندانپزشکی باید قدرت و توان کافی جهت تحمل وزن بیمار را در حین جابجایی و توقف داشته باشد

 انواع صندلی های بیمار :

1- صندلی مکانیکی

2-  صندلی نیمه هیدرولیکی

3-  صندلی الکترومکانیکی (گیربکسی)

  اجزای اصلی صندلی عبارتند از :

۱) شاسی صندلی : سازه اصلی صندلی دندانپزشکی شاسی آن می باشد که از سه قسمت فوقانی میانی و تحتانی تشکیل می شود این سه قسمت توسط لوله های فولادی و بوش های برنزی نسبت به یکدیگر حرکت تاشونده و عاری از لغزش دارند فریم تحتانی و میانی نیز توسط یک فنر کشش بسیار قوی با یکدیگر مرتبط بوده و مکانیزم آن به گونه ای می باشد که شاسی همواره در بالاترین ارتفاع خود قرار داشته باشد این موضوع ایمنی صندلی را در هنگام ایجاد اختلال در کارکرد موتور تغییر ارتفاع به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌دهد

۲) پشتی صندلی : پشتی صندلی دندانپزشکی معمولا از جنس فایبرگلاس است و به صورت یکپارچه می باشد پشت صندلی توسط یک موتور موتور تغییر زاویه پشتی معروف است جابجا میشود. روی پشتی از‌ پارچههای قابل شستشو و غیر قابل اشتعال استفاده ده و همچنین سطح خارجی آن دارای انحنا و خطوط مشخصی است که تز نظر ارگونومی با فیزیک بدن کاملا متناسب و مساعد می باشد.

۳)تشک صندلی : معمولا جنس روکش تشک و پشتی از چرم مخصوص است. تشک صندلی را برای دسترسی به قسمت داخلی صندلی می توان از آن جدا نمود.

۴) زیر سری: در طراحی زیر سری نیز تلاش می شود تا در حین کار لرزش آن حداقل باشد. زیر سری های دندانپزشکی دارای ۳ درجه آزادی ۱) تغییر ارتفاع ۲) تغییر زاویه زیر سری ۳) تغییر زاویه زیر گردن می باشند.

۵) زیر دستی : زیر دستی صندلی دندانپزشکی نیز در قسمت چپ دستگاه نصب می گردد تا بیمار بتواند از قسمت راست به راحتی در روی صندلی قرار گیرد

۶) سیستم الکتریکی و سیستم پنوماتیکی صندلی : حرکت صندلی بر حسب نوع یونیت بدون صورت کنترل می شود       1) سیستم الکتریکی : در داخل صندلی دور الکتروموتور قرار دارد که معمولا با ولتاژ ۲۲۰ ولت متناوب یا ۲۴ ولت CD کار می کند و باعث تغییر ارتفاع و تغییر زاویه پشتی میشود جریان الکتریکی پس از عبور از میکروسوئیچ های مرتبط وارد برد اصلی کنترل صندلی میشود یک موتور پشتی و موتور دیگر صندلی را کنترل میکند موتور ها به اهرمی وصل هستند که با حرکت موتور این اهرم چرخنده و به جلو و عقب رفته و با برخورد زائده های انتهایی آن به میکروسوئیچ ها حرکت متوقف می شود.

معمولاً با انجام یکسری تنظیمات می توان دامنه حرکات صندلی را معین نمود معمولاً جهت اطمینان بیشتر از میکرو سوئیچ ایمنی نیز استفاده می‌شود تا در صورتی که میکروسوئیچ اول عمل نکرد این میکروسوئیچ مدار را قطع نماید و بدین ترتیب حرکت اصلی را متوقف کنند معمولاً صندلی دارای یک وضعیت صفر است پس از اتمام جراحی بر روی بیمار با زدن یک دکمه صندلی به وضعیت اولش باز گردیده و پشتی به حالت عمودی قرار می گیرد تا بیمار به راحتی بتواند دهانش را در کراش شسته و صندلی خارج شود در صورت داشتن حافظه در یونیت می توان وضعیت صفرا با دادن برنامه تغییر داد

دومین سیستم حرکت صندلی سیستم پنوماتیک است که کاملا هیدرولیک بوده و با روغن کار میکند

–  اکثر صندلی هایی که در حال حاضر طراحی میشود از نوع صندلی گیربکسی یا الکترومکانیکی میباشد مرکز اکثر صندلی های گیربکسی مشابه یکدیگر است و از قسمت های زیر تشکیل شده است

۱- سیستم فرمان صندلی : از سه کلید دو حالته که یک فرمان بالا و پایین کفی صندلی و دیگر فرمان جلو و عقب و کلید سوم به وضعیت صفر (Zero position) معروف است که در یک لحظه به هر دو موتور پشتی و کفی فرمان می دهد که به حالت اولیه برگردد

۲- الکتروموتور کفی : یک الکتروموتور چپ گرد، راست گرد است و همچنین دارای برد الکترونیکی که برای حالت بالا و پایین در زیر صندلی قرار گرفته است

۳- الکتروموتور پشتی : همانند الکتروموتور کف ای است  و برای جلو عقب بردن پشت صندلی است دو عدد میکروسوئیچ نیز حرکت های مجاز صندلی را کنترل میکند

۴- میله مارپیچ : این میله نیروی خود را توسط گیربکسی که روی الکتروموتور بسته شده است الکتروموتور گرفته و حرکت راست گرد موتور کفی به سمت بالا و با حرکت چپ گرد به سمت پایین می آید.

۵- پدال پایی : این پدال دارای چهار کلید فرمان است که به وسیله پا می توان صندلی را بالا یا پایین و همچنین پشتی را عقب جلو کرد.

۱۲– تابوره (صندلی داندانپزشک):

معمولا هیدرولیک بوده و ارتفاع آن قابل تنظیم است.

دوره آموزش تعمیرات تجهیزات دندانپزشکی